IV 2.4 Aufstellung der Behälter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 2.4.1 Ortsbewegliche Behälter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 2.4.2 Ortsfeste Druckbehälteranlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 2.5 Bemessung von Flüssiggasanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 2.5.1 Grundlagen der Bemessung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 2.5.2 Berechnungsablauf (Schrittweise Anleitung zur Planung von Flüssiggasanlagen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 2.5.3 Berechnungsbeispiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 2.6 Abnahmebefund . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 2.6.1 Abnahme-, Überprüfungs- und Mängelbefund für Flüssiggasanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 3. Projektarbeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 3.1 Gesetzliche Grundlagen und Richtlinien . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 3.1.1 Gesetzliche Grundlagen für Erdgasanlagen . . . . . . . . . . . . . 162 3.1.2 Gesetzliche Grundlagen für Flüssiggasanlagen . . . . . . . . 162 3.1.3 ÖNORMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 3.1.4 Richtlinien der ÖVGW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 3.2 Grundlagen zur Erstellung von Installationsplänen . . . 166 3.2.1 Symbole in der Gasinstallationstechnik (aus ÖVGW G K11) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 3.3 Erstellung von Installationsplänen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 3.3.1 Raumbedarfsermittlung für Leitungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 3.3.2 Symbole für Bauangabenpläne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 3.4 Materialauszug . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 3.5 Musterprojekt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 3.5.1 Angaben zum Projekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 3.6 Übungsprojekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 3.6.1 Angaben zum Projekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 4. ErP-Richtlinie (Ökodesign-Richtlinie) . . . . . . . . . 178 4.1 Geltungsbereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 4.2 Wirkungsgradbegriffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 4.3 Mindestanforderungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 4.4 Labelling-Direktive. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 4.5 Ausnahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 Wasserinstallation 1. Wasser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 1.1 Wasserkreislauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 1.2 Wassergewinnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 1.2.1 Grundwasser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 1.2.2 Quellwasser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 1.2.3 Oberflächenwasser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 1.3 Wasserbedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 1.4 Trinkwasserverordnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 1.5 Wasserverteilungssystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 1.6 Brunnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 1.6.1 Schachtbrunnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 1.6.2 Schlagbrunnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 1.6.3 Bohrbrunnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 1.6.4 Horizontalfilterbrunnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 1.7 Quellfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 1.8 Anforderungen an das Trinkwasser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 1.8.1 pH-Wert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 1.8.2 Wasserhärte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 1.8.3 Kohlensäure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 1.9 Wasseranalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 1.10 Wasseraufbereitungsverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 1.10.1 Enthärtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 1.10.2 Phosphatimpfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 1.10.3 Umkehrosmose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 1.10.4 Entkeimung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 1.10.5 Schutzfilter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 1.11 Technische Regeln für Trinkwasser-Installationen . . . . . 192 1.11.1 Planung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 1.11.2 Werkstoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 1.11.3 Installation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 1.11.4 Die Kombination verschiedener Metalle . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 1.11.5 Druckprüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 1.11.6 Druckprüfung mit Luft oder inerten Gasen . . . . . . . . . . . . . . 197 1.11.7 Zweistufige Druckprüfung für Rohre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 1.11.8 Belastungsprüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 1.11.9 Zweistufige Druckprüfung für Rohre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 1.11.10 Spülen der Rohrleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 1.11.11 Übergabe, Betrieb und Instandhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 1.11.12 Elektrische Schutzmaßnahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 1.11.13 Planungsgrundlagen für Sanitärräume im Wohnbereich laut ÖNORM B 5410 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 1.11.14 Abstände, Stell- und Bewegungsflächen . . . . . . . . . . . . . . . . 204 1.11.15 Mindestmaße . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 1.11.16 Schallschutz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 1.11.17 Berechnung der Rohrnennweiten nach DIN 1988-300 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 1.11.18 Vereinfachtes Berechnungsverfahren der Rohrinnendurchmesser nach ÖNORM EN 806-3 . . . . . . . 220 2. Pumpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 2.1 Kenngrößen der Pumpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 2.1.1 Volumenstrom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 2.1.2 Förderhöhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 2.1.3 Leistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 2.2 Einteilung der Pumpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 2.2.1 Kreiselpumpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 2.2.2 Verdrängerpumpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 2.2.3 Strahlpumpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 2.3 Druckerhöhungsanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 2.4 Schalldämmung bei Maschinen und Pumpen . . . . . . . . . . 234 3. Eigenwasserversorgung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 3.1 Saughöhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 3.1.1 Luftdruckeinfluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 3.1.2 Temperatureinfluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 3.1.3 Dichteeinfluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 3.2 Praktische Saughöhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 3.3 Förderhöhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 3.3.1 Einschaltförderhöhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 3.3.2 Ausschaltförderhöhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 3.4 Förderstrom (Volumenstrom) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 3.4.1 Mittlerer Tagesbedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 3.4.2 Tageshöchstbedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 3.4.3 Stündlicher Spitzenbedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 3.5 Pumpenleistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 3.6 Jahresenergiebedarf einer Pumpe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 3.7 Windkesselberechnungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 3.7.1 Windkesselgröße . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 3.7.2 Nutzinhalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 3.7.3 Drücke im Windkessel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 3.7.4 Grafische Ermittlung des Windkessels und des Nutzinhaltes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 3.8 Windkessel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 3.8.1 Genehmigungspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 3.8.2 Nutzinhalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 3.9 Oberwasserpumpenanlage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 3.10 Belüfter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 3.11 Unterwasserpumpenanlage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 3.12 Membranwindkessel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 4. Öffentliche Wasserversorgung . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 4.1 Versorgungsleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 4.2 Anschlussleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 4.3 Einbaugarnitur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 4.4 Mauerdurchführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 4.5 Anbohrung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 4.6 Wasserzähleranlage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 4.7 Wasserzähler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 5. Brandschutzeinrichtungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253 5.1 Sprinkleranlage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253 5.2 Steigleitungen und Wandhydranten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 Inhalt MUSTER
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg5NDY1NA==